(Εκδόσεις Μελάνι, Αθήνα 2011)
Τιτίκα Δημητρούλια
Στις «Μικρές αγγελίες και ειδήσεις», την πρώτη του συλλογή που εκδόθηκε το 2008, ο Κρητικός Νικόλας Ευαντινός τιτλοφορούσε τα ποιήματά του με φράσεις που παρέπεμπαν σε αγγελίες ή ειδησάρια, ανοίγοντας την καθημερινή φόρμα στο πολιτικό-υπαρξιακό στοιχείο. Στη νέα του συλλογή, ο Ρουβίκωνας και η διάβασή του λειτουργούν ως άξονες για μια πολλαπλή διερεύνηση της έννοιας του ορίου, της μετάβασης και της υπέρβασης. Έντονα φορτισμένος συμβολικά, ο ιστορικός Ρουβίκωνας είναι ένας ποταμός-ροή και ένας ποταμός-σημείο, τον οποίο αναζητούν τα ποιήματα-ραβδοσκοπήσεις στη μισοσβησμένη επιγραφή της αρχής. Στο τέλος, λούζει όσους τολμούν, όπως ο Καίσαρας, με θάρρος να τον διαβούν.
Αν η ροή είναι η ύπαρξη και το σημείο οι κρίσιμες στιγμές της, οι πέντε ενότητες της συλλογής, που ξεκινούν από τον αμνιακό Ρουβίκωνα και την ανάδυση της ζωής, όχι μόνο του ατόμου αλλά και του ανθρώπου ως είδους, δεν καταλήγουν στην Αχερουσία. Η συλλογή κλείνει με την εξύμνηση των εγκοσμίων, ως μοναδικής βεβαιότητας, με τη διαπίστωση ότι η διακινδύνευση υπάρχει στην ίδια τη ζωτική ροή του αίματος. Σ’ αυτό το στοχασμό για τη θέση του ανθρώπου στον κόσμο, ο Ευαντινός διαχωρίζει τον κατά Αριστοτέλη έλλογο βίο, τον κριτικό και της συνειδήσεως, από την κτηνώδη ζωή, σε μια πολιτική θεώρηση. Σ’ αυτή τη θεώρηση, πέραν της ηθικής της αντίστασης, περιλαμβάνεται και η ομορφιά η ίδια, ο έρωτας αλλά και η ποίηση καθαυτή, ελεύθερη και κελαρυστή σαν το νερό του ποταμού στο τέλος.
Στις διαβάσεις και τις αναβάσεις του, τον Ευαντινό συντροφεύουν μείζονες λυρικοί ποιητές. Ο «σκοτεινός κόντες» λόγου χάρη και το μέγα πολυκάντηλο μες στο ναό της φύσης ή η άλλη όψη της φεγγαροντυμένης του, η ηλιοκρατόρισσα, θηλυκή εκδοχή ενός ήλιου ηλιάτορα προσωπικής χρήσης και ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Διερευνά τα μέτρα του Ρουβίκωνα, μέτρα ανθρώπινα, μέτρα ατομικά, μέτρα συν-ύπαρξης με τους πολλούς και με την αγαπημένη, μέτρα δέσμευσης σε μια ηθική στάση και πράξη στον κόσμο όπου ο Θεός απλώς υπάρχει:
[…] υπάρχεις / – υπάρχω; / ναι υπάρχω […] / όσο είμαι το όνειρο / πως η ματιά του Θεού /
θα φανερώσει πίσω απ’ τα βουνά / και θα με ρωτήσει: / «Χρειάζεσαι τίποτε;» / «όχι ευχαριστώ»
Μ’ αυτή τη θριαμβική διακήρυξη της εν τω κόσμω παρουσίας, όπου ο κόσμος νοείται στην πλέον διευρυμένη του εκδοχή, κλείνει ο πρώτος κύκλος των διαβάσεων-υπερβάσεων, για να ακολουθήσει η επίγνωση του κόστους, η γνώση του κόσμου και της εξουσίας, η γνώση του εαυτού ως υποκειμένου του έρωτα και της ποίησης, αξεδιάλυτης με μια δράση που πάει καίγοντας από το ανοιχτό κρανίο της Γένοβα στο ανοιχτό στέρνο των Εξαρχείων και προσδοκά λευκά άτια με παιδιά καβαλάρηδες να πλημμυρίσουν τις πόλεις.
Καθημερινές κινήσεις, ιερές και αποϊεροποιημένες, το σώμα ως παρόν και ως απουσία, ως ναός και ως μνήμη, το σώμα του λόγου και ο λόγος του σώματος, έμψυχος και εύψυχος ρυθμός με εσωτερική, ιδιαίτερη μελωδία: ο Ευαντινός έχει ένα φιλόδοξο σχέδιο και το υπηρετεί με συνέπεια, φτάνοντας σε κάποιους στίχους σε αξιοσημείωτη πύκνωση και καταθέτοντας εικόνες που εντυπώνονται στο βλέμμα και στο νου. Ο τραγουδοποιός ωστόσο (το 2010 κυκλοφόρησε ένα cd όπου τραγουδά τραγούδια που έχει ο ίδιος γράψει) δεν βοηθά τον ποιητή, τον παρασέρνει σε παιχνίδια λεκτικά που μοιάζουν φορές-φορές ευκολία περιττή, σε σχέση με την εν πολλοίς πραγματωμένη φιλοδοξία της όλης σύνθεσης.
ΤΑ ΠΟΙΗΤΙΚΑ 